Vwo 5 boek 2, Joe Speedboot

Samenvatting
De veertienjarige Fransje Hermans is net - permanent - in een rolstoel beland. Hij was in slaap gevallen in een maisveld en werd vervolgens overreden door het wiel van een maishakselaar. Hij kan alleen zijn rechterarm nog bewegen en niet meer verstaanbaar praten. Het verhaal wordt verteld vanuit zijn gedachtes en fantasieën en begint in een ziekenhuis in het fictieve dorpje Lomark, wanneer Fransje tweehonderdtwintig dagen niet bij kennis is geweest, al hoort hij alles wat er gezegd wordt. Zo hoort hij van een zekere leeftijdsgenoot genaamd 'Joe Speedboot'. Diens vader stierf toen hij tijdens de verhuizing naar Lomark door de voorruit van de verhuiswagen vloog, toen die een huis binnenreed. Sinds Joe in Lomark woont, zijn er om de zoveel tijd enorme ontploffingen te horen. Een jaar later is er een kermis in het stadje en Fransje wordt door zijn broers Dirk en Sam in een oude verlaten boerderij gezet, omdat ze hem niet mee willen nemen naar de kermis. Wat ze niet weten is dat Joe hier zijn bommen maakt. Zo begint een vriendschap tussen Fransje, Joe, de sprekend op Heinrich Himmler lijkende Christof (hij woonde in het huis waar de vrachtwagen binnenreed en is Joe's beste vriend) en Engel (hij helpt Fransje met plassen omdat Fransje zelf te spastisch is om goed te richten). Het boek vertelt het verhaal van vriendschap, liefde, rivaliteit, de eindeloze fantasie van vier jongens en hun gedeelde bewondering voor het uit Zuid-Afrika naar Lomark verhuisde meisje PJ (Picolien-Jane) Eilander. Eén voor één zien ze hun dromen vervallen in illusies. De moeder van Joe, Regina, heeft haar nieuwe liefde Mahfouz gevonden op reis en hij is met haar mee gekomen naar Lomark. Joe noemt hem “papa Afrika”. Hij begint aan het bouwen van een schip en als het af is geeft Regina een groot feest voor heel Lomark. Papa Afrika test het schip uit maar verdwijnt daarna voorgoed. Engel is naar de kunstacademie gegaan en op een dag krijgen de inwoners van Lomark te horen dat hij is overleden nadat er een hond op zijn hoofd terecht is gekomen. Fransje is altijd bezig met het produceren van briketten en hij schrijft alles wat er in Lomark gebeurt op in boeken. Joe komt met het idee om Fransje mee te laten doen aan armworstelwedstrijden. PJ gaat op een dag met die twee jongens naar een toernooi en dan bloeit er iets op tussen haar en Joe. Bij een van deze toernooien komen Fransje en PJ achter de echte naam van Joe: Achiel Stephaan Ratzinger. Voor Joe heeft PJ een relatie gehad met “Vriend Schrijver” die ook een boek over haar geschreven heeft. Fransje leest dit boek en komt er zo achter dat PJ altijd vreemdgaat. Uiteindelijk is het Christof die met PJ trouwt en samen met haar een zoontje krijgt. Ondertussen komt PJ af en toe langs bij Fransje om ook met hem de liefde te bedrijven.

Mening
Joe speedboot is een interessant boek naar mijn mening. Dat komt omdat er eigenlijk helemaal niks bijzonders gebeurt. Je leest gewoon een beetje over wat er allemaal aan de hand is in een klein stadje. Ik vind het heel knap van de schrijver dat hij het toch boeiend heeft gemaakt. Ik denk dat dat komt omdat de hoofdpersoon, Fransje, helemaal niks kan zeggen. Het lijkt me erg moeilijk om over zo’n hoofdpersoon een boek te schrijven, want je moet je als schrijver wel in kunnen leven. De gedachtes van Fransje kun je wel lezen en ik vind het heel interessant en soms ook erg grappig hoe hij met zijn beperking en spasme omgaat. Grappig omdat dingen zo droog en zonder schaamte zijn geschreven. Dat is denk ik ook wat er voor zorgt dat je verder blijft lezen.

Argumentatie
Ik zou Joe Speedboot zeker aanraden aan andere leerlingen. Joe Speedboot is een jongen die met zijn gezin naar Lomark verhuist, wat ook de woonplaats is van Fransje Hermans, die door een ongeluk in een rolstoel zit en niet meer in staat is om te praten. Samen met Christof en Engel vormen zij een vriendengroep en delen ze de bewondering voor het Zuid-Afrikaanse meisje PJ. Allereerst zou je dit boek echt moeten lezen vanwege de schrijfstijl. Je kunt op bijna elke bladzijde wel een mooie of humoristische zin vinden. Het zijn zinnen als “De avond rolt de dag op als een krant” of “vakantie is een tijd dat je met brommers en spekkige meisjes in de weer bent”, en deze geven ook meteen de sfeer weer. Spekkige meisjes is best een vreemde woordkeuze, vind ik. Je moet het toch wel even twee keer lezen, en dan nog weet je niet precies wat de schrijver bedoeld. Deze vreemde woordkeuzes geven je iets om over na te denken, waardoor scènes interessanter en leuker worden. Er had bijvoorbeeld ook dikke meisjes kunnen staan, maar dan was het lang niet zo bijzonder geweest. Daarnaast zijn de zinnen zo geschreven dat de spanning nooit verloren gaat. Ze blijven lopen waardoor het zelfs interessant is om een bladzijdenlang verslag over een wedstrijd armworstelen te lezen, ookal geef je helemaal niks om armworstelen. De humor vindt je terug in het sarcasme dat Tommy Wieringa gebruikt. Dat sarcasme zorgt ervoor dat je geen kans hebt om te denken dat het verhaal over een zielig gehandicapt jongetje gaat. Integendeel: Fransje observeert alles scherp en benoemt het alsof het hem niks kan schelen. Dit is het geval op bladzijde 31, waarop in details staat beschreven hoe Engel Fransje helpt met plassen. Fransje is vrij grof wat er ook voor zorgt dat sommige situaties grappig zijn. Soms waren de gebeurtenissen zo absurd dat ik er wel om moest lachen. Nog een kracht van de schrijver is dat hij scènes heel buitensporig kan maken, zonder dat ze ongeloofwaardig worden. Je gelooft bijvoorbeeld echt dat Joe en zijn vrienden in staat zijn om een vliegtuig te bouwen, terwijl je eigenlijk wel weet dat dat hoogstwaarschijnlijk onmogelijk is. Tenslotte weet Wieringa je ook nog op een subtiele manier te raken met zijn emoties. De vader van Fransje bedenkt een brikettenmachine voor zijn zoon, zodat hij een bezigheid heeft en ook nog wat geld kan verdienen. Later blijkt dat zijn vader nog al die onverkoopbare briketten heeft staan maar wel gewoon Fransje doorbetaald heeft. Aan het eind van het boek vertrekt Joe voorgoed uit Lomark en krijg je een soort teneergeslagen gevoel. Je blijft achter met een brok in je keel na de laatste bladzijde, maar ook met een glimlach op je lippen. Om al deze redenen mijn complimenten naar Tommy Wieringa, omdat het ontzettend knap is dat hij met zijn manier van schrijven, dan wel op een subtiele manier, emoties losmaakt.